کشت بافت گیاهی یکی از شاخه های مهم زیست فناوری است. طی دو دهه ی اخیر فناوری کشت بافت گیاهی به عنوان کارآمدترین تکنیک در عرصه ی تولید یک گیاه جدید است. بطوریکه که در بعضی موارد امکان مشاهده ی آن با چشم غیر مسلح بسیار اندک است.
تعریف ساده ی تکنیک کشت بافت عبارت است از رشد، تکثیر و نگهداری سلول بافت و اندام گیاهی در شرایط کاملا کنترل شده و استریل است.

کشت بافت گیاهی چگونه انجام می شود؟

بدن تمام موجودات زنده از واحد سازنده ای به نام سلول تشکیل شده است. چنانچه چند سلول زنده در کنار یکدیگر قرار بگیرند. یک بافت و در نهایت یک اندام از بدن موجود زنده را بوجود می آورند. هر سلول دارای یک بانک ژن حاوی اطلاعات ژنتیکی تمام اندام های بدن است. البته ممکن است ژن خاموش هم داشته باشد. محققین با بهره مندی از این اطلاعات ژنتیکی یک سلول با توده ای از چند سلول را در محیط کنترل شده و کاملا استریل آزمایشگاه کشت با استفاده از مواد تنظیم کننده ی رشد به گیاه جدیدی دست می یابند.

محیط این آزمایشگاه چه خصوصیاتی دارد؟

آزمایشگاه کشت بافت یک محیط کاملا کنترل شده و کاملا استریل و عاری از هر گونه آلودگی باید باشد. کلیه ی محققین و دانشجویان تحت آموزش باید روپوش های تمیز و استریل شده پوشیده و تمام نکات لازم بهداشتی را رعایت کنند.

وجود یک دستگاه استریلایزر جهت ضد عفونی تمام وسایل مورد استفاده اعم از پنس ها و کاتر ها و … در آزمایشگاه کشت از الزامات می باشد.

محققین برای تکثیر یک نمونه گیاه قسمتی از گیاه مرغوب را جدا نموده. و پس از ضدعفونی آن زیر هود کلاس 1 آن را در ظروف مجنتا که حاوی آگار است. به شرایط کنترل شده مانند اتاقک های رشد، فیتوترون یا ژرمیناتور می برند. در این محیط ها شرایط آب، غذا، دما و رطوبت و نور کاملا کنترل می شود. و قلمه پس از گذشت زمان ۲ الی ۵ هفته به رشد مطلوب می رسد. و می تواند در گلدان یا باغچه به زندگی خود به عنوان یک گیاه جدید ادامه دهد.

فناوری کشت بافت گیاهی چه مزیت هایی در علم نوین کشاورزی دارد؟

همه ی ما به نوعی تجربه ی تکثیر گیاهان از طریق قلمه زدن یا کاشت بذر گیاه را به روش سنتی داریم. متاسفانه این روش ها بسیار زمان بر بوده و در بیشتر مواقع گیاهان سالم کمی برای ما تولید شده است. درحالیکه کشت بافت به راحتی می تواند در بازه ی زمانی بسیار کم گیاهان بسیار زیادی که از نظر ژنتیکی یکسان هستند را تولید کند. چون در محیط های کاملا استریل و کنترل شده و توسط دانش آموختگان این رشته قرار دارد کاملا از هر گونه بیماری و آلودگی عاری هستند.